Patron

Korczak chronologicznie

• • 22 lipca 1878 r. (lub 1879 r.)
  • • 

      Urodziny

      Janusz Korczak (1878-1942) Henryk Goldszmit, powszechnie znany jako Janusz Korczak, urodził się 22 lipca 1878 lub 1879 r. w Warszawie, w zamożnej zasymilowanej rodzinie żydowskiej. Przyczyną niepewności co do daty urodzenia jest zaniedbanie przez ojca formalności metrykalnych.

      Przyczyną niepewności co do daty urodzenia jest zaniedbanie przez ojca formalności metrykalnych.  Jednak jeszcze za życia Korczaka przyjęto, że urodził się w 1878 r.
• • 1988
  • • 

      W szkole powszechnej

      W ósmym roku życia Henryk rozpoczął naukę w szkole początkowej Augustyna Szmurły przy ulicy Freta, gdzie panował surowy porządek. Później uczęszczał do Gimnazjum Praskiego przy ulicy Brukowej, róg Namiestnikowskiej, w którym nauka odbywała się w języku rosyjskim..

• • 1891
  • • 

      W gimnazjum

      W 1891 r. rozpoczął naukę w rosyjskim  gimnazjum filologicznym na warszawskiej Pradze.

      Kamienica Karola Mintera, gdzie w latach 1895–1907 mieściło się VII Rządowe Gimnazjum Męskie, do którego uczęszczał Janusz Korczak
• • 1896
  • • 

      Kolce - tygodnik satyryczno-humorystyczny

      W roku 1896, jeszcze w czasach gimnazjalnych,  zadebiutował w tygodniku humorystyczno-satyrycznym „Kolce” , jako autor humoreski „Węzeł gordyjski”, dotyczącej wychowania dzieci. Z pismem tym współpracował  do 1904 r. ogłaszając w nim około 250 tekstów.

• • 1898
  • • 

      Twórczość literacka

      W 1898 r. przygotował na konkurs literacki im. Ignacego Paderewskiego dramat „Którędy?”, który podpisał pseudonimem „Janasz Korczak”, zaczerpniętym z tytułu powieści Józefa Ignacego Kraszewskiego „Historia o Janaszu Korczaku i pięknej miecznikównie”.
• • 1898
  • • 

      Studia

      W  tym samym roku (1898) po ukończeniu gimnazjum rozpoczął studia na Wydziale Lekarskim Cesarskiego Uniwersytetu Warszawskiego.

• • 1899
  • • 

      Szwajcaria

      W  1899 r. pojechał  do Szwajcarii, aby dokładnie zapoznać się z myślą i działalnością Johanna Heinricha Pestalozziego, twórcy nowożytnego systemu i metody nauczania początkowego, zwanego ojcem szkoły ludowej.

      Johann Heinrich Pestalozzi (1746–1827) (fragment obrazu), szwajcarski pedagog, związany z rewolucyjną ideologią francuskiego oświecenia i helweckim Związkiem Patriotów, propagował antyfeudalną ideologię Jana Jakuba Rousseau, narażając się na więzienie. Po wyjściu na wolność zorganizował zakład rolniczo-wychowawczy dla ubogich i bezdomnych dzieci – pierwowzór „szkoły ludowej”. Rozwinął „nauczanie wychowujące” i opracował nowatorską metodykę poglądowego nauczania początkowego („nauka o rzeczach”)
• • 1900
  • • 

      Uniwersytet Latający

      Po powrocie do kraju w  1900 r. został słuchaczem tajnego „Uniwersytetu Latającego”,  na którym wykładali wybitni uczeni polscy, m.in. Jan Władysław Dawid, Józef Krzywicki i Wacław Nałkowski.

      Uniwersytet Latający - tajne kursy samokształceniowe dla kobiet organizowane od 1882/83 w Warszawie w domach prywatnych, 1885 przekształciły się w nielegalną szkołę wyższą, nazwaną Uniwersytet Latający;w latach 90. w zajęciach Uniwersytetu Latającego brała udział również młodzież męska studiująca w zrusyfikowanych uczelniach warsz.; gł. organizatorką szkoły była J. Szczawińska-Dawidowa

• • 1900 - 1901
  • • 

      Twórczość literacka

      W okresie tym poznawał warunki życia warszawskiej biedoty z Powiśla, Starego Miasta i Ochoty, szczególnie interesując się losem dzieci. Owocem tych doświadczeń był cykl artykułów zamieszczonych w „Wędrowcu” pt. „Dzieci i wychowanie”.

      W 1901 r. ukazała się jego pierwsza  powieść „Dzieci ulicy”.
• • 1902

  • • Działalność charytatywna

      W 1902 r. rozpoczął działalność w „Towarzystwie Czytelni Bezpłatnych”.

• • 1904

  • • Praca pedagogiczna

      W 1904 r. nawiązał współpracę z tygodnikiem „Głos”, zajmującym się problematyką naukowo – literacką oraz społeczno – polityczną, publikując w nim artykuły poświęcone m.in. dzieciom zaniedbanym i zdeprawowanym, a także reformie nauczania i wychowania. 
• • 1905

  • • Praca lekarza i działalność charytatywna

      W 1905 r. po  otrzymaniu dyplomu lekarza rozpoczął pracę  w Szpitalu dla Dzieci im. Bersonów i Baumanów w Warszawie przy ulicy Śliskiej 51, który przeznaczony był dla pacjentów wyznania mojżeszowego. Leczył bezpłatnie.

• • 1905

  • • Wojna rosyjsko - japońska

      W tym samym roku w związku z trwającą wojną rosyjsko – japońską został zmobilizowany jako lekarz wojskowy i wysłany na Daleki Wschód.
• • 1906

  • • Twórczość literacka

      W 1906 r. po powrocie z frontu ukazała się jego powieść „Dziecko salonu”, krytykująca mieszczańskie metody wychowawcze, która przyniosła mu rozgłos i uznanie.

• • 1906 - 1907

  • • Działalność charytatywna

      Pomimo uzyskanej popularności Korczak nadal koncentrował się na bezpłatnym leczeniu dzieci ubogich.

      Poziom i zakres opieki medycznej, jakim  objęci byli ludzie niezamożni, budził w nim oburzenie. Wielokrotnie dawał tego świadectwo na łamach prasy.
• • 1907 - 1909

  • • Berlin, Paryż

      W 1907 r. wyjechał do Berlina  w celu pogłębienia swojej wiedzy i praktyki w dziedzinie pediatrii. W 1909 r. udał się w kolejną podróż, tym razem do Paryża.

• • 1910

  • • Areszt

      Po powrocie do Warszawy, został aresztowany przez władze carskie, na podstawie donosu sugerującego, że współpracuje z PPS-Lewicą. W związku z tym, że niczego mu nie udowodniono został zwolniony.
• • 1911

  • • Londyn

      W 1911 r. Korczak przebywał w Londynie zwiedzając placówki oświatowo – wychowawcze.

• • 1912
  • • 

      Dom Sierot

      W 1912 r. po siedmiu latach opuścił szpital i został dyrektorem Domu Sierot, wybudowanego u zbiegu ulic Krochmalnej i Karolkowej przez opiekujące się żydowskimi dziećmi w Warszawie Towarzystwo „Pomoc dla Sierot”,  którego członkiem był od trzech lat. Razem ze Stefanią Wilczyńską, pełniącą funkcję naczelnej wychowawczyni, pracowali w nim bez wynagrodzenia.

      Dom Sierot pod zarządem Korczaka stał się miejscem wyjątkowym, w którym każdy z wychowanków  był „gospodarzem, pracownikiem i kierownikiem”, a dziecięca społeczność działała „na zasadach sprawiedliwości, braterstwa, równych praw i obowiązków”.
• • 1914 - 1917
  • • 

      I Wojna Światowa

      Po wybuchu I wojny światowej w 1914 r. został powołany do wojska rosyjskiego i służył jako ordynator polowy szpitala wojskowego na Ukrainie.

      W połowie 1917 r. przyjechał do Kijowa i podjął pracę lekarza pediatry w przytułkach dla dzieci ukraińskich oraz psychologa w polskim przedszkolu.

• • 1918 - 1919

  • • Nasz Dom

      W czerwcu 1918 r. wrócił do Polski.

      Od 1919 r. współtworzył w Pruszkowie wraz z Marią Falską „Nasz Dom”, placówkę przeznaczoną dla dzieci polskich.
• • 1919 - 1920

  • • Wojna polsko - sowiecka

      W latach 1919-1920 wziął udział w wojnie polsko-sowieckiej w randze majora, pracując jako lekarz w wojskowych szpitalach epidemicznych.  W 1920 r. zaraził się tyfusem. Pielęgnowała go w domu matka, która sama zapadła na tyfus i zmarła.

• • 1920

  • • Praca pedagogiczna - Jak kochać dzieci

      W tym samym roku ukazała się najważniejsza praca pedagogiczna Korczaka „Jak kochać dzieci”.
• • 1921
  • • 

      Kolonia Różyczka

      W 1921 r. możliwa stała się realizacja jego planów związanych z koloniami letnimi dla dzieci z Domu Sierot . Towarzystwo „Pomoc dla Sierot” otrzymało bowiem w darze ziemie z budynkami w gminie Wawer, które przeznaczyło na ten cel. Kolonia zwana „Różyczką” służyła również uczniom i wychowankom innych placówek wychowawczych.

• • Lata 20
  • • 

      Praca pedagogiczna

      Lata 20 to współpraca z instytucjami kształcenia nauczycieli i wychowawców m.in. z Państwowym Seminarium dla Nauczycieli Religii Mojżeszowej oraz Studium Pracy Społeczno-Oświatowej w Wolnej Wszechnicy Polskiej. Szczególnie związany był z Państwowym Instytutem Pedagogiki Specjalne
• • 1926
  • • 

      Mały Przegląd

      Korczak zainicjował wydawanie eksperymentalnego tygodnika dzieci i młodzieży "Mały Przegląd" - jako dodatku do dziennika "Nasz Przegląd". Było to pismo praktycznie całkowicie tworzone "przez dzieci i dla dzieci". Korczak był jego redaktorem do 1930 r., później przekazał tę funkcję Igorowi Newerlemu. Ostatni numer "Małego Przeglądu" ukazał się w piątek, 1 września 1939 roku.

• • 1932
  • • 

      Sąd, Kasa Chorych, Polskie Radio

      W 1932 r. wyprowadził się z Domu Sierot i zamieszkał z siostrą. W tym czasie podjął się nowych obowiązków, pracował m.in. jako biegły sądowy w sprawach dzieci przy Sądzie Okręgowym oraz referent pism zagranicznych dla Kasy Chorych. Od końca 1934 r. związany był także z Polskim Radiem. Pod pseudonimem "Stary Doktór" wygłaszał oryginalne w formie i treści pogadanki dla dzieci. Współpracował również z wieloma czasopismami (m.in. "Robotnik", "Opieka Społeczna"), także wydawanymi w języku hebrajskim i żydowskim (m.in.: "Olami", "Olami Hakatan", "Hechaluc Hacair", "Dos Kind"), w których jego teksty tłumaczono.
• • 1934 i 1936
  • • 

      Palestyna

      Korczak dwukrotnie odwiedził Palestynę, w roku 1934 i 1936 r. Podróżował, ale głównie przyglądał się pracy pedagogicznej w kibucach oraz badał możliwości rozwoju życia żydowskiego.

• • wrzesień 1939
  • • 

      Wojna i okupacja

      We wrześniu 1939 r. po raz ostatni przemówił w Polskim Radiu, nawołując do spokoju. Od samego początku okupacji nieustannie zabiegał także o wsparcie dla swojej instytucji.
• • 1940
  • • 

      Okupacja i Dom Sierot, Getto

      Latem 1940 r. udało mu się jeszcze wyjechać z dziećmi na kolonie letnie do "Różyczki", filii Domu Sierot mieszczącej się w Wawrze. Jesienią 1940 r. Dom Sierot - jako instytucja żydowska - nakazem okupanta został przesiedlony do getta na ulicę Chłodną 33, do budynku Gimnazjum Kupieckiego im. Marii i Józefa Roeslerów, zaś Korczak trafił na pewien czas do aresztu za nienoszenie nakazanej Żydom opaski z gwiazdą Dawida.

• • październik 1941
  • • 

      Okupacja i przeprowadzka Domu Sierot

      W październiku 1941 r. Dom Sierot został zmuszony po raz kolejny do przeprowadzki, tym razem na ul. Sienną 16 / Śliską 9, do części pomieszczeń w budynku Towarzystwa Pracowników Handlowych. Korczak cały czas walczył o środki finansowe na utrzymanie dzieci, ale przede wszystkim starał się, by mimo beznadziejnej sytuacji, życie w Domu Sierot płynęło wcześniejszym, przedwojennym rytmem. W miarę możliwości zachowane zostały dawne zasady funkcjonowania i wewnętrzne zwyczaje. 
• • początek 1942
  • • 

      Główny Dom Schronienia i Pamiętnik

      Na początku 1942 r. Korczak podjął się także oficjalnie opieki nad znajdującą się w tragicznej sytuacji placówką dla sierot - Głównym Domem Schronienia - przy ul. Dzielnej 39, zaś od maja tego roku zaczął pisać "Pamiętnik", który ukazywał tragiczny obraz okupacji hitlerowskiej.

• • sierpień 1942
  • • 

      Ostatni marsz Korczaka i dzieci na Umschlagplat, Treblinka - obóz zagłady

      Korczak odrzucał świadomie propozycje osobistego ratunku: nie przyjął pomocy w opuszczeniu getta i ukryciu się, jaką oferowali mu przyjaciele, a w dniu deportacji, rankiem 5 sierpnia 1942 r., w czasie trwania tzw. "wielkiej akcji" (głównego etapu eksterminacji ludności warszawskiego getta) - odmówił opuszczenia dzieci i pracowników Domu Sierot. Źródła dowodzą, że próbę wyprowadzenia go podjąć chcieli pracownicy gminy żydowskiej (nie Niemcy). Musiał liczyć się z tym, że nie przeżyje "wysiedlenia na wschód", przy czym najprawdopodobniej nie wiedział, że Treblinka to obóz zagłady. Ostatni marsz Korczaka i dzieci na Umschlagplatz wszedł do legendy. Zaświadczony w wielu relacjach i wspomnieniach (nie zawsze spójnych i w szczegółach wiarygodnych), jednocześnie żył i żyje własnym życiem - w wersji zmitologizowanej. Istota legendy odzwierciedla jednak niepodważalną prawdę o Korczaku - niezawodnym autorytecie moralnym.

      Janusz Korczak zmarł 7 sierpnia 1942 r. w obozie zagłady w Treblince – uznał Sąd Rejonowy w Lublinie. Od ustalenia tej daty, zależało, jak długo dzieła Korczaka będą chronione prawem autorskim.
• • 2019

  • • Źródło

      Dostęp: https://culture.pl/pl/tworca/janusz-korczak